Νέος Κανονισμός ΕΕ για τις συσκευασίες - σε διαβούλευση έως τέλη Μαϊου και ολοκλήρωση αρχές 2024
Τον προηγούμενο Νοέμβριο (30.11.2022) δημοσιεύτηκε και μπήκε σε διαβούλευση με τα κράτη-μέλη η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα νέο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020 και της οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 και την κατάργηση της οδηγίας 94/62/ΕΚ.
Στόχος της παρούσας πρωτοβουλίας είναι η αντιμετώπιση τριών ομάδων αλληλένδετων προβλημάτων:
1. αυξανόμενη παραγωγή απορριμμάτων συσκευασίας που συνδέεται με αύξηση των συσκευασιών μίας χρήσης, υψηλό επίπεδο περιττών συσκευασιών και μεγαλύτερο μερίδιο πλαστικών στο μείγμα συσκευασιών.
2. εμπόδια στην κυκλικότητα των συσκευασιών, ιδίως αυξημένη χρήση χαρακτηριστικών σχεδιασμού των συσκευασιών που εμποδίζουν την ανακύκλωση και ασαφής επισήμανση των συσκευασιών που εμποδίζει τη διαλογή εκ μέρους των καταναλωτών. Επιπλέον, ο κατακερματισμός των αγορών εμποδίζει την οικονομικά αποδοτική διαχείριση των απορριμμάτων στην εσωτερική αγορά.
3. η υποβαθμιστική ανακύκλωση και τα χαμηλά επίπεδα χρήσης ανακυκλωμένου περιεχομένου στις συσκευασίες, που περιορίζουν την ικανότητα της ΕΕ να μειώσει τη χρήση παρθένων πρώτων υλών στις νέες συσκευασίες.
Ως εκ τούτου, τα απορρίμματα συσκευασίας αυξάνονται: Τα συνολικά απορρίμματα συσκευασίας προβλέπεται ότι θα αυξηθούν από 78 εκατ. τόνους το 2018 σε 92 εκατ. τόνους το 2030 και 107 εκατ. τόνους το 2040. Στις επιπτώσεις του γεγονότος αυτού περιλαμβάνεται η αύξηση της χρήσης μη ανανεώσιμων πόρων, η ανεπαρκής διαχείριση των απορριμμάτων, οι αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα, η ανεξέλεγκτη απόρριψη σε δημόσιους χώρους, η υπέρμετρη χρήση ανησυχητικών ουσιών στις συσκευασίες, η ανακύκλωση χαμηλής ποιότητας, η υπερβολική χρήση της υγειονομικής ταφής, της αποτέφρωσης και της εξαγωγής στο τέλος του κύκλου ζωής.
Ο γενικός στόχος της νομοθετικής πρότασης είναι η μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των συσκευασιών και των απορριμμάτων συσκευασίας και η βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, με αποτέλεσμα την αυξημένη βελτίωση της αποδοτικότητας του τομέα.
Το παρόν σχέδιο του κανονισμού προβλέπει μεγάλες αλλαγές και πολύ συγκεκριμένους στόχους που απηχούν τις ανάγκες της εποχής για σημαντική μείωση των απορριμμάτων (οικιακών, βιομηχανικών και εστίασης), αύξηση της χρήσης ανακυκλώσιμων υλικών και της ανακύκλωσης αλλά και κυρίως την προαγωγή της επαναχρησιμοποίησης ως ακόμα αποτελεσματικότερης διαδικασίας στην μείωση του οικολογικού αποτυπώματος.
Στόχοι μείωσης απορριμμάτων:
Η πρόταση κανονισμού προβλέπει ότι η χρήση συσκευασιών μίας χρήσης για τα τρόφιμα και τα ποτά που γεμίζονται και καταναλώνονται εντός των εγκαταστάσεων του τομέα των ξενοδοχείων, της εστίασης και της τροφοδοσίας (HORECA) θα απαγορευτεί.
|
Μείωση σε σχέση με το 2018 |
Στόχος 2030 |
Στόχος 2035 |
Στόχος 2040 |
|
Κατά κεφαλή απορριμμάτων συσκευασίας |
-5% |
-10% |
-15% |
|
Υπερβολικής συσκευασίας |
-40% |
|
|
|
Κενού χώρου στις συσκευασίες |
-40% |
|
|
Στόχος αύξησης Ανακυκλωμένου Πλαστικού ανά μονάδα Συσκευασίας
|
Στόχος ελάχιστης περιεκτικότητας σε |
Στόχος 2030 |
Στόχος 2040 |
|
Πλαστικά μπουκάλια |
30% |
65% |
|
PET Συσκευασίας Τροφίμων |
30% |
50% |
|
PO Συσκευασίας Τροφίμων |
10% |
50% |
|
Άλλες πλαστικές συσκευασίες |
35% |
65% |
Στόχοι επαναχρησιμοποίησης συσκευασιών και υλικών συσκευασιών
|
Στόχοι αντικατάστασης από επαναχρησιμοποιούμενα υλικά στα παρακάτω |
Στόχος 2030 |
Στόχος 2040 |
|
Συσκευασίες διευκόλυνσης μεταφοράς (τελάρα, παλέτες, βαρέλια, κιβώτια κλπ) |
30% |
90% |
|
Υλικών σταθεροποίησης παλετών για την μεταφορά |
10% |
30% |
|
Πρόσθετων υλικών συσκευασιών μεταφοράς από ηλεκτρονικές πωλήσεις |
10% |
50% |
|
Συσκευασίες Ομαδοποίησης προϊόντων |
10% |
25% |
|
Ροφήματα (ζεστά ή κρύα) «σε πακέτο» |
20% |
80% |
|
Τρόφιμα «σε πακέτο» για άμεση κατανάλωση |
10% |
40% |
|
Μπύρες |
10% |
25% |
|
Οίνος (εκτός του αφρώδους) |
5% |
15% |
|
Νερά και αναψυκτικά |
10% |
25% |
Σχετικά με την διαδικασία ανακύκλωσης συσκευασιών έχουν τεθεί ημερομηνίες-στόχοι για τις εξής ενέργειες:
έως 1/1/2027
- να καθοριστούν νέες προδιαγραφές ανακυκλώσιμων συσκευών
έως 1/1/2029
- θα γίνει υποχρεωτική η πληρωμή DRS (Deposit Return Scheme, δηλαδή «πληρωμή ποσού εγγύησης» κατά την αγορά προκειμένου να προχωρά ο καταναλωτής σε επιστροφή τους) για όλες τις μεταλλικές και πλαστικές συσκευασίες μίας χρήσης κάτω των 3 λίτρων, εκτός και αν η επιστροφή υπερβαίνει το 90%
έως 1/1/2030
- να συμμορφωθούν όλες οι συσκευασίες με τα κριτήρια ανακυκλωσιμότητας
- να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού του EPR (Extended Producer Responsibility, δηλαδή το τι πληρώνουν οι παραγωγοί για την διαδικασία ανακύκλωσης) με αξιολόγηση και του % ανακυκλώσιμου υλικού που χρησιμοποιούν.
- να προστεθούν προδιαγραφές ανακύκλωσης και να ληφθούν πιστοποιητικά συμμόρφωσης σε κάθε συσκευασία
- οι συσκευασίες να είναι ανακυκλώσιμες σε ποσοστό τουλάχιστον 70%
έως 1/1/2031
- να έχει γίνει επιτόπου αξιολόγηση σε κάθε χώρα της συλλογής, διαλογής και ανακύκλωσης
έως 1/1/2035
- θα απαγορευτούν οι συσκευασίες που δεν μπορούν στην πράξη να ανακυκλωθούν στις χώρες προορισμού
Τέλος, προκειμένου οι καταναλωτές να μπορέσουν να ανταποκριθούν και να συνδράμουν στην κατεύθυνση της μείωσης των απορριμμάτων, αύξησης της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης, θα γίνουν και σημαντικές τροποποιήσεις στην σχετική σήμανση των προϊόντων και συγκεκριμένα:
- Θα υπάρξει κοινή μέθοδος σήμανσης στις ετικέτες σε όλες τις χώρες-μέλη σε χρονικό διάστημα 18 μηνών από την ολοκλήρωση του κανονισμού
- Θα επιβληθεί σχετική σήμανση του υλικού συσκευασίας σε όλες τις συσκευασίες (και αυτές των ηλεκτρονικών πωλήσεων) σε διάστημα 24 μηνών από την ολοκλήρωση του κανονισμού.
- Κατά την ίδια προθεσμία, οι συσκευασίες θα πρέπει να φέρουν ειδική ψηφιακή σήμανση που θα επιτρέπει τον ηλεκτρονικό διαχωρισμό κατά υλικό στα κέντρα διαλογής και θα αντικατασταθεί το μικρό τριγωνάκι που σήμερα τυπώνεται στις συσκευασίες
- Παράλληλα θα απαγορευθούν όλα τα αυθαίρετα σύμβολα και σχήματα στις συσκευασίες
Αν όλα τα παραπάνω επιτευχθούν, η μελέτη επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση κανονισμού προβλέπει ότι για το 2030 αναμένεται μείωση της παραγωγής απορριμμάτων κατά 3,1 εκατ. τόνους σε σύγκριση με το 2018. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα είναι περίπου 23 εκατ. τόνοι CO2e που ισούται με το 42 % των συνολικών ετήσιων εκπομπών της Ουγγαρίας. Επίσης τα μέτρα δεν επιβαρύνουν την οικονομία, αντιθέτως εξοικονομούν χρηματικούς πόρους καθώς έχει υπολογιστεί ότι θα συνεπάγονται συνολική εξοικονόμηση ύψους 47,2 δισ. EUR.
Σημειωτέων ότι μόνο τα μέτρα για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο που προωθούν την αποδοτική χρήση πόρων μειώνουν τις απαιτήσεις της ΕΕ σε ορυκτά καύσιμα κατά 3,1 εκατ. τόνους ετησίως, δηλαδή σχεδόν το 1/4 των τρεχουσών αναγκών σε ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή πλαστικών συσκευασιών.
Επιπλέον, τα μέτρα για τη βελτίωση της ανακυκλωσιμότητας αυξάνουν το συνολικό ποσοστό ανακύκλωσης συσκευασιών από 66,5 % το 2018 σε 73 % το 2030, ενώ το ποσοστό υγειονομικής ταφής μειώνεται από 18,7 % σε 9,6 %. Η ώθηση αυτή προς την κυκλικότητα έχει ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση των αναγκών σε παρθένες ύλες όπως το ξύλο, το γυαλί και το αλουμίνιο.
Η δέσμη μέτρων της προτιμώμενης επιλογής προβλέπει ειδική αντιμετώπιση των ΜΜΕ και των πολύ μικρών επιχειρήσεων με σκοπό να διασφαλιστεί η αναλογικότητα των επιπτώσεων σε αυτές. Οι απαιτήσεις θα εφαρμοστούν χωρίς να δημιουργούνται διακρίσεις μεταξύ των επιχειρήσεων εντός και εκτός της ΕΕ. Τα μέτρα δεν περιορίζουν το εμπόριο περισσότερο από το αναγκαίο προκειμένου να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι τους.
Συνολικά, η μετάβαση προς μια πιο κυκλική οικονομία στον τομέα της συσκευασίας θα αποφέρει οφέλη όπως η ενδυνάμωση των καταναλωτών, η μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου, η μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές πρώτων υλών και ορυκτών καυσίμων, η τόνωση της καινοτομίας και η ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, και, τέλος, η μείωση των περιττών δαπανών των νοικοκυριών.
Η πρόταση παραμένει σε διαβούλευση με τα κράτη-μέλη έως τα τέλη Μαΐου 2023 και ο νέος κανονισμός προβλέπεται να οριστικοποιηθεί στο πρώτο τρίμηνο του 2024 με ορίζοντα εφαρμογής τις αρχές του 2025. Έως και τις 4/5/2023 τέσσερα κράτη-μέλη (Τσεχία, Ισπανία, Ιταλία, Ρουμανία) έχουν αποστείλει τις δικές τους απόψεις και προτάσεις και αναμένονται και οι υπόλοιποι να τοποθετηθούν σχετικά εντός της προθεσμίας.
Βασσάρας Θωμάς, CEO Greekexports
κατεβάστε εδώ το πλήρες κείμενο της πρότασης κανονισμού στα ελληνικά
Επικοινωνήστε μαζί μας
Για τις πιστοποιήσεις μας αλλα και για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην GREEKEXPORTS, στα τηλ 2310 474115 ή στο exports@greekexports.org.
| Halal - Kosher - Vegan - Vegetarian Certifications | Exports Consulting | International Exhibitions |
